nr4 • 2013 • Bijbelstudie Joh. 4:39-42
maart 2013 (jaargang 27 nr. 4)
G.T. Molenaar
Ervaring nodigt uit tot ervaring
Johannes 4:39-42
Wanneer ik naar de film wil, vraag ik eerst om me heen of er nog aanraders zijn. En wanneer ik iemand vol vuur hoor praten over een boek dat hij gelezen heeft en ik hoor daarin dingen die mij aanspreken, dan brengt dat mij ertoe dat boek ook te lezen. Ervaring nodigt uit tot ervaring. Zo werkt dat met veel dingen in het dagelijks leven. Maar zo werkt het ook met het geloof in God.
Een prachtig voorbeeld hiervan lezen we in Johannes 4. De Samaritaanse vrouw had Jezus ontmoet. Een ervaring die alles in haar leven anders maakte. Ze was er zo vol van, dat ze uit haar isolement brak, terugkeerde naar haar stad en overal vertelde wat haar was overkomen. Het gevolg: veel Samaritanen kwamen tot geloof in Jezus (vs. 39). Dat juist deze vrouw vol onbegrijpelijke geheimen vertelde over iemand die alles van haar wist, dat maakte veel los in de stad.
Anderen beroeren
De bemiddeling van andermans ervaring is mijns inziens een niet te onderschatten aspect van het christelijk geloof. Een ander die mij vertelt over hoe God in zijn leven heeft ingegrepen. Een ander die met haar leven laat zien hoe mooi het is om dicht bij Jezus te leven en vervuld te zijn van liefde. Een ander die getuigt hoe het leven ondanks teleurstelling en tegenslag toch glans heeft vanwege het evangelie.
Zulke ervaringen van een ander kunnen ons diep raken. Ze kunnen raken aan een groot verlangen dat in ons leeft, naar liefde, naar groei, naar kennis van God. In een tv-interview vertelde Henk Binnendijk dat hij als jongen aanwezig was bij een spreekbeurt van Corrie ten Boom. Toen zij begon te spreken, dacht hij: Het is dus toch mogelijk dat God zo ingrijpt in een mensenleven, dat ik als buitenstaander het er haast vanaf kan scheppen - dat ik het zien kan - Heer, wilt U mij geven wat zij heeft!
Ervaring nodigt uit tot ervaring. Dit was trouwens ook het groeiprincipe van de Vroege Kerk. De antieke wereld bekeerde zich tot het christendom niet vanwege diep doordachte missionaire plannen en activiteiten, maar door het feit dat het geloof overtuigend zichtbaar was in het leven van christenen en in de gemeenschap van de Kerk. Dit christelijke leven en deze christelijke gemeenschap was uitnodigend en jaloersmakend. Het zorgde ervoor dat zelfs bij de grootste heidenen een verlangen werd wakker geroepen naar een nieuw leven.
Is dit niet waar wij vandaag behoefte aan hebben? Mensen die met hun ervaring van God anderen weten te beroeren. Die met hun woorden en hun daden een venster vormen waardoor het licht van de levende God deze wereld binnenvalt. Mensen waar de liefde van afstraalt, Gods liefde. Als ik zelf zulke mensen ontmoet merk ik dat dit inderdaad jaloersmakend is. Het kan ook heel confronterend zijn, het legt mijn armoede bloot. Maar bovenal roept het een verlangen wakker, een verlangen naar ervaring van Gods aanwezigheid, ook in mijn leven.
Zelf gehoord
In het Samaritaanse stadje Sichar, waar elke Joodse rabbi bij voorbaat verdacht was, had het getuigenis van die ene vrouw een geweldige impact. Haar ervaring met Jezus nodigde anderen uit tot ervaring met Jezus. Er ontstond grote nieuwsgierigheid. Ondanks hun argwaan zochten ze Hem op en vroegen Hem om bij hen te blijven. En Jezus is daar twee dagen gebleven. Twee dagen lang kon ieder die het wilde zijn woorden horen, zijn ogen zien, zijn liefde voelen, de Waarheid ervaren.
Vanaf dat moment wordt de bemiddeling van die ene vrouw overbodig. ‘We geloven niet meer alleen door jouw verhaal, want we hebben hem nu zelf gehoord en weten dat hij waarlijk is de redder van de wereld!’ Het geloven op grond van andermans woord heeft plaats gemaakt voor een weten: nu weten wij dat Hij het is! Vanuit de eigen ervaring met Jezus is er een diepe persoonlijke overtuiging gegroeid.
Hiermee hebben we een prachtige schets van de weg van het geloof. Het begint met geloof ‘uit de tweede hand’. We geloven op grond van de ervaring van anderen en hun getuigenis: ouders, opa of oma, een vriend of vriendin, het geloof van een kerkgemeenschap. Maar als het goed is leidt de weg verder via eigen ervaringen tot een persoonlijke overtuiging en tot kennis van de Waarheid. Niet dat dit een rechte weg is. In iedere fase van ons leven zal deze weg opnieuw gezocht en gevonden moeten worden.
Gemeenschap der heiligen
Dit betekent dat er in iedere fase van ons leven weer mensen nodig zijn die ons voorgaan met hun ervaringen, die ons uitnodigen, of beter: uitdagen, om verder te komen en tot grotere rijpheid te groeien. Vergis ik me als ik denk dat de markt op dit punt schaars is, dat er grote vraag is naar mensen die met hun ervaring van God zo’n aanstekelijk getuigenis zijn dat ze mij en anderen (steeds weer opnieuw) tot Christus drijven?
Gelukkig is er de prediking. Die heeft als het goed is het karakter van zo’n aanstekelijk getuigenis. Maar als dit de enige pijler is, dan zijn we kwetsbaar. Er is minstens nog een pijler nodig om de brug te slaan naar persoonlijke ervaring met Jezus. Dan denk ik aan het persoonlijk gesprek. Dan denk ik aan een mens die recht uit zijn hart spreekt, die voor een ander zijn binnenste weet te openen tot op God, die liefde laat voelen zoals zij gestalte kreeg in Christus. Zodat een ander het uitroept: ‘Het is dus toch mogelijk dat God zo ingrijpt in een mensenleven, dat ik als buitenstaander het er haast van af kan scheppen, dat ik het zien kan. Heer, wilt U mij geven wat zij/hij heeft!’
Mijns inziens ligt hier de betekenis van de gemeenschap der heiligen. Als christenen zijn wij geroepen om onze ervaring met de levende Heer ter beschikking te stellen van anderen, zodat die ook met Hem in aanraking kunnen komen. Het bijzondere is: de ervaring van één mens kan al voldoende zijn voor een diep besef van Gods aanwezigheid, zoals daar in dat Samaritaanse stadje gebeurde.
Het delen van onze diepste ervaringen, het openen van ons hart voor anderen – er is veel dat ons hierin kan belemmeren. Maar er groeit vandaag een generatie op die juist voor deze doorzichtigheid uiterst gevoelig is en die intens verlangt naar persoonlijke ervaring van het goede, van het ware, van liefde. Hoe belangrijk is het dan dat wij ons ontdoen van elk masker van traditie of theologie en dat wij zichtbaar worden als mens in wie en door wie het licht van Christus schijnt.
Ds. Gerbrand Molenaar is predikant (PKN) te Heukelum.
Mailadres: