nr1 • 2022 • Redactief
37e jaargang nr. 1 (sept. 2022)
thema: Ongehoorde stemmen in de Bijbel
Jeroen Hagendijk
Redactief
In één van de afleveringen van Zomergasten was schrijver, filosoof en dichter Lieke Marsman te gast. Marsman is 32 jaar oud, won verschillende prijzen en is momenteel dichter des Vaderlands. Enkele weken voor de uitzending waren haar ene arm en schouder geamputeerd omdat de behandeling tegen kanker niet had geholpen. Daar zat dus een succesvolle vrouw, maar ook een gehavend mens dat had moeten rusten om deze drie uur op tv door te komen.
Eén van de fragmenten die Marsman had meegenomen, ging over een close encounter van ruim zestig schoolkinderen met een ufo in Zimbabwe in 1994. Met zelfspot zegt Marsman (speaking name!) dat dit het moment is dat ze haar reputatie als verstandig mens te grabbel gooit. Ze legt uit waarom ze zo gefascineerd is door dit soort ufo-verhalen. Ze gelooft dat deze getuigenverhalen waar zijn, zonder daarmee voorbarige conclusies te trekken over buitenaards leven. Er is een fenomeen en dat kunnen we ontkennen noch verklaren. Het is dus wijs om je daarvoor open te stellen, vindt Marsman. De Amerikaanse overheid gaf onlangs aan dat zij onderzoek doet naar beelden van ufo’s die militairen hebben gemaakt. Marsman vraagt zich af waarom dit niet wereldwijd voorpaginanieuws is geweest.
Het gesprek dat presentator Janine Abbring vervolgens voert gaat vooral over de vraag of het wel of niet goed zou zijn als buitenaards leven contact zoekt. Er ontwikkelt zich geen gesprek over zoiets als werkelijkheidsperceptie. Dat is vreemd, want in één adem door vertelt Marsman dat ze nu door haar ziek-zijn ook in de Bijbel is gaan lezen. Met haar niet-gelovige achtergrond is dat een opmerkelijke stap. En tenslotte is er nog een ander fragment over bijna-doodervaringen. Opnieuw geen salonfähig onderwerp. Wie al die dingen bij elkaar optelt, ziet in Marsman een persoon die openstaat voor het ongehoorde. Ze heeft een open blik op de werkelijkheid. Voor haar heeft de natuurwetenschap niet alles dichtgetimmerd: er is ruimte voor wat we niet kennen of begrijpen. Veel interessante aanknopingspunten voor een gesprek, zou je zeggen. Want is zo’n open houding ten aanzien van ufo’s en de Bijbel naïef of juist wijs? Wat is de rol van Marsmans ziek-zijn hierin? Sta je net als voor het bestaan van buitenaards leven ook open voor de opstanding uit de dood? Over al dat soort vragen ging het helaas niet. De VPRO — die zichzelf omschrijft als dwars, verdiepend en creatief, een baken van intelligent amusement, enzovoorts — toonde zich hier nogal burgerlijk.
Maar laten we niet doen alsof christenen altijd zo’n open vizier hebben. Soms verraadt de manier waarop we de Bijbel lezen onze eigen blinde vlekken. Welke verhalen vertellen we wel en welke verhalen niet? En hoe vertellen we die verhalen? Vanuit welk of wiens perspectief? Er zijn veel stemmen in de Schrift die niet als salonfähig werden beschouwd. De stemmen van vrouwen, van buitenlanders, van mensen met negatieve ervaringen met God… Door deze Bijbelse stemmen niet te horen, doen we de Schrift en elkaar tekort. Dit nummer van Kontekstueel wil een lans breken voor het ongehoorde geluid in de Bijbel. De bijdrages reiken van Bijbelse theologie tot aan de keuzes die gemaakt worden bij het publiceren van een graphic novel-Bijbel voor kinderen. Eén bijdrage is in het Engels: Samuel Ekpo schreef over migrantenkerken en de manier waarop migranten de Bijbel lezen. De redactie koos ervoor om deze bijdrage niet te vertalen om zo meer recht te doen aan de eigen stem van de auteur.
J.J. Hagendijk is predikant van de Hervormde Gemeente Willige Langerak en eindredacteur van Kontekstueel. Mailadres:
- Hits: 1071