nr4 • 2015 • Bijbelstudie

 

Is de preek saai? Een van de grootste clichés is herhaling. Als we de prediking van Johannes de Doper te horen krijgen, lijkt het er niet op dat hij een voorbeeld is van originaliteit. De uitwerking is echter groots. Mattheüs meldt dat Jeruzalem, heel Judea en heel het land rondom de Jordaan naar hem toetrekken. Alsof er geen moment te verliezen is.

 

Waarom dan? Johannes de Doper - hij lijkt op een Griekse cynicus. Historisch gezien is de parallel snel getrokken. Evenals cynische filosofen is hij een man die dicht bij de natuur leeft. Net zoals zij staat Johannes bekend als een man die zich nergens voor schaamt. Hij spot met het religieus gezag. Stelt de godsdienstige zekerheden ter discussie. Verwerpt het vrome burgerleven. Mattheüs noemt het allemaal in het derde hoofdstuk van zijn evangelie. 

 

Door Johannes een cynicus te noemen gaan we echter de verkeerde kant op. Hij leeft niet dicht bij de schepping. Hij leeft dicht bij de herschepping, bij het Koninkrijk der hemelen, dat inbreekt in de geschiedenis. ‘Zijn heerschappij omvat de loop der tijden’, maar nu komt het nabij in Jezus Christus. In Johannes’ prediking ligt het grote verschil met de Griek en tegelijk hetgeen wat de Jood zo aanspreekt. Uit die nabije toekomstverwachting vloeit de kracht van zijn prediking. En dat is ook de boodschap die hij brengt: Bekeer u, want het Koninkrijk der hemelen is nabijgekomen.

 

De tijd dringt. De komst van de Here Jezus Christus zet de tijd onder druk. Dat maakt de prediking van Johannes dringend en indringend. Onder die spanning van Christus’ komst staat de tijd nog steeds. Van komst ging het naar wederkomst. En wat daartussen zich heeft afgespeeld onderstreept de boodschap. Alle heilsfeiten van het Nieuwe Testament staan tussen die twee gespannen. En in die heilsfeiten komt het Koninkrijk daadwerkelijker dichterbij en steeds meer dichterbij. 

 

Sinds de dagen dat Johannes de Doper optrad is deze prediking nooit verleden tijd geworden. Dat is voor mij het leerpunt in deze geschiedenis van Mattheüs 3 voor de prediking van deze tijd. We mogen breed uitwaaieren in de bezinning op de prediking. Maar het is geen vrijblijvende zaak. De komst van dat Koninkrijk of – anders vertaald – die heerschappij van Jezus dringt en vernauwt de tijd.

 

Als je deze minipreek van Johannes hoort merk je dat alles op het spel staat. Dat is niet zo vreemd als je het analyseert. Het gaat klaarblijkelijk om het ‘Koninkrijk der hemelen’ en over ‘u’. Die twee moeten met elkaar in verhouding komen te staan. Wie het hoofdstuk verder leest, ontdekt dat die twee zaken niet in elkaars verlengde liggen. Er is wat voor nodig om ze op elkaar te betrekken. Johannes roept daarom op tot bekering. Het evangelie vervolgt met verzoening door het kruis en de opstanding van Jezus Christus. Dat is nodig om beide op een lijn te krijgen. Net als in elke goede preek spreekt Johannes in het meervoud, en toch klinkt dat woordje ‘u’ heel persoonlijk. Hij zegt het op de man af.

 

Met zo’n karakter kun je een preek niet saai noemen. Horen we nog wanneer anno 2015 Jezus Christus verkondigd wordt? Dat we meer horen dan alleen de overdachte woorden, waarvoor de tijd is genomen. Ds. G. Boer zei over de prediking: ‘U hoort er de deuren knerpen op hun scharnieren en daar vallen eeuwige beslissingen’. Dat is als christen leven op het scherpst van de snede. Het gaat om de heerschappij van Christus en om u. Je staat zelf op het spel. Het is niet vrijblijvend. Op dat moment hoor je nog meer dan alleen woorden. Dan merk je dat de tijd dringt, want Christus komt. 

 

Als predikant mag je de tijdnood en tijdsdruk van de studeerkamer meenemen de kansel op. Je kunt  verzuchten: weer een preek die af moet. Daar ben je tot diep in de nacht mee bezig geweest. En helaas: een goede preek is nooit afgerond. Geen gegronde reden om een eredienst voor te verzetten. Het moet gebeuren! Wat een waarheid: het evangelie moet verkondigd worden. Daarbij hoort die tijdsdruk. Laat het er maar in doorklinken dat de tijd dringt, ‘want het Koninkrijk der hemelen is nabij gekomen’.  

 

Het schrijven van deze meditatie zet mijzelf weer stil bij de tekst waarmee ik intrede deed. ‘Want Hij zegt: In de tijd van het welbehagen heb Ik u verhoord, en op de dag van het heil heb Ik u geholpen. Zie, nu is het de tijd van het welbehagen, zie, nu is het de dag van het heil!’ (2 Kor. 6:2) Dat ik toch telkens weer uit de loop der tijd in dat nu wordt gezet. 

 

Mailadres: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.